'Vrijzinnigheid leidt tot niets'

Het is maar dat u het weet. In het interview windt monseigneur Simonis zich nogal op over het feit dat de huidige paarse regering de scheiding van kerk en staat strikt doorvoert. "De regering ziet burgers slechts als individu, maakt niet uit of ze geloven of niet. De kerk wordt daarmee volkomen gemarginaliseerd. Ze lijkt voor dit kabinet een non-entiteit."
Ik moet u eerlijk bekennen dat ik als remonstrant alleen maar ontzettend blij ben met de scheiding van kerk en staat zoals we die in Nederland kennen. Toen ons land nog geen of nauwelijks sociale wetgeving kende en de kerken hiervoor zorgden via diaconie of charitas, was hulp aan mensen die steun nodig hadden een gunst. Met alle negatieve gevolgen vandien: steun kon afhankelijk gemaakt worden van kerkelijke betrokkenheid. Pas toen de staat deze rol van de kerken overnam werd het van een gunst een recht. En was gelijkheid gewaarborgd. Wat een zegen!

Huwelijk
In het interview met de Volkskrant probeert de kardinaal zijn mening kracht bij te zetten door de staat te verwijten dat zij taken van de kerk overneemt door invulling te geven "aan wat een huwelijk is en voor wie het bestemd is".
Wonderlijk argument. De staat vult toch immers voor niemand iets in? Juist Simonis' kerkgenootschap wil bij voortduring mensen voorschrijven hoe zij hun seksualiteit en samenlevingsvormen dienen te beleven, n.l. in een heterohuwelijk. Punt uit. Gelukkig zorgt de staat er voor dat mensen met verschillende voorkeuren hier ook vormen voor kunnen vinden: net als heteroseksuelen kunnen ook homoseksuelen samenlevingsvormen kiezen die bij hen passen. De staat schrijft hier niemand iets voor. Kortom: wat een zegen dat de kerk hier niet over beslist, maar de staat!

Weinig pastoraal
Een ander voorbeeld dat de kardinaal noemt in het interview met de Volkskrant is, uiteraard, de Nederlandse euthanasiewetgeving. Maar ook hier geldt: de staat verplicht niemand tot euthanasie, maar houdt juist rekening met het feit dat mensen hier verschillend over denken. Daarom heeft zij een juridisch kader geschapen waarbinnen burgers keuzes kunnen maken die bij hen passen op grond van hun eigen waarden en daaruit voortvloeiende normen. Kortom: wat een zegen dat de kerk hier niet over beslist, maar de staat! Want het is juist de kerk van de kardinaal die in deze voorbeelden opvalt door haar weinig tolerante en dientengevolge weinig pastorale houding. Als het aan mensen als Simonis zou liggen zouden zij het liefst iedereen die niet of anders gelooft dan zij elke keuzevrijheid met behulp van wetten willen ontzeggen.

Hooghartig
Wat me vooral stoort in het interview met Simonis is de arrogante en hooghartige opvatting dat waarden en normen alleen deugen wanneer ze sporen met die van zijn kerkgenootschap.
Ten eerste miskent de kardinaal hiermee het feit dat christen-zijn en liberaal of sociaal-democraat zijn prima kunnen samengaan. Alsof niet tal van leden van niet-confessionele politieke partijen kerkelijk betrokken mensen zijn.
Ten tweede miskent de kardinaal het feit dat juist niet-christenen in veel gevallen belangrijke bijdragen hebben geleverd aan de humanisering van onze samenleving. Tal van organisaties op niet-christelijke grondslag hebben - ook in Nederland - veel bijgedragen aan de emancipatie van o.a. arbeiders, homoseksuelen, vrouwen - vaak juist met veel tegenwerking van christelijk Nederland. Tot en met de dag van vandaag.
Het Nederlandse poldermodel, gebaseerd op de diversiteit en gelijkwaardigheid van mensen en opvattingen, is hier mede het resultaat van. Je zou het bij wijze van spreken de maatschappelijke variant van de kerkelijke vrijzinnigheid kunnen noemen. Maar ja, vrijzinnigheid leidt tot niets, volgens de kardinaal. Hij dwingt mensen liever te leven binnen een van bovenaf door zijn kerk opgelegde moraal.
Kortom: wat een zegen dat de staat taken van de kerk heeft overgenomen!

© JOHAN BLAAUW

Bovenstaande bijdrage verscheen ook in adRem, remonstrants maandblad, van april 2001

naar begin