Elke keer opnieuw blijkt hoe broos de verhoudingen tussen religies zijn en hoe gevaarlijk religie vaak ook is.

Het jongste voorbeeld hiervan is de commotie die wereldwijd onder vooral moslims is ontstaan over uitspraken van paus Benedictus XVI tijdens een voordracht aan de Universiteit van Regensburg op 12 september 2006.
Tijdens zijn toespraak haalde de paus de middeleeuwse Byzantijnse Keizer Manuel II Palaeologus aan die de islam als bij uitstek gewelddadig karakteriseerde. Met deze toespraak, zo benadrukte de paus naderhand, had hij juist de dialoog met moslims willen bevorderen.
Dat is op deze manier dus niet gelukt. Mij lijkt het nogal voor de hand te liggen wanneer je met anderen de dialoog wilt bevorderen dat je dan niet begint met het debiteren van negatieve kwalicaties over die ander. Ook al doe je dat in de vorm van een citaat.
Inmiddels eisen moslims over de hele wereld excuses van de paus. Op zijn beurt heeft de paus verklaard verkeerd begrepen te zijn en de commotie te betreuren. Voor veel moslims is dat te weinig. Zij eisen ondubbelzinnige excuses.
Hoe nu verder? Gezien de broze relatie tussen de religies lijkt mij de tijd meer dan rijp voor een Wereldreligieconferentie of iets soortgelijks waarop vertegenwoordigers van de verschillende religies respect beloven voor elkaars religie en afspraken maken hoe zij de vrede in de wereld kunnen bevorderen.
Misschien kan zo'n wereldwijde conferentie een kleine bijdrage leveren om de explosieve relatie tussen religies en het door religie gevoed geweld wat terug te dringen.
Laat Benedictus XVI hier het initiatief toe nemen. Daarmee kan hij laten zien hoe serieus zijn opmerking in Regensburg was dat hij juist de dialoog wil bevorderen.

© JOHAN BLAAUW

september 2006

naar begin