www.
johanblaauw.nl

 
Artikelen
|
Recensies
|
Overwegingen
|
Columns
|
Gedichten
|
Varia
|
Sitemap
 

 

Biografieën

Het leukste genre van de literatuur

'De waarheid van de mens is in de eerste plaats wat hij verbergt', moet André Malraux eens gezegd hebben. Misschien heb ik het daarom wel niet zo op autobiografieën. Wat ze verbergen verbergen ze. Zelfs de meest openhartige autobiografie zal me altijd met deze vraag achterlaten.
Zo weinig als ik opheb met autobiografieën, zo leuk vind ik biografieën. Het leukste genre van de hele literatuur. Tenminste wanneer de biograaf een vlotte pen heeft en je niet voortdurend lastig valt met eindeloze details om zijn eigen eruditie en kennis van zaken te demonstreren. Een goede biografie plaatst zijn hoofdpersoon in zijn tijd, schetst de ontwikkelingen die hij of zij doormaakte en vertelt precies die bijzonderheden die daarvoor relevant zijn.

Daarom ben ik waarschijnlijk ook zo gecharmeerd van de biografie van Franz Kafka door Ernst Pawel. Niet alleen Kafka wordt hierin uiterst verhelderend en boeiend neergezet, ook het milieu waar Kafka toe behoorde en de tegenstellingen tussen de Oostenrijkse overheersing en het Tsjechische nationalisme komen ruimschoots aan bod. Pawels biografie van Kafka is daarmee meer dan een biografie, het is ook en vooral een tijdsbeeld van het Europa en het Praag waarin Kafka leefde.
Een goed biograaf ben je niet zomaar, want een biograaf moet, zoals een hunner eens opmerkte, 'nieuwsgierig zijn als een journalist, maar ook zo nauwkeurig als een historicus, zo begrijpend als een psychiater en zo bevlogen als een goed auteur'. Voorzien van deze niet geringe kwaliteiten wordt het natuurlijk nog niets wanneer de biograaf niet zoiets heeft als een persoonlijke passie voor de persoon wiens leven hij portretteert. Wie bijvoorbeeld de dankbetuiging leest aan het slot van de biografie van Picasso door Ariana Stassinopoulos Huffington krijgt een duizelingwekkend beeld voorgeschoteld van wie en wat er allemaal kwamen kijken om in ongeveer 650 bladzijden Picasso's leven te beschrijven.
Dat ik biografieën zo leuk vind zal ook wel te maken hebben met de voyeur in mij. Elke biografie bevat immers ook altijd meer dan een dozijn details over het leven van de held waar je nooit zelf opgekomen zou zijn en die je ook eigenlijk helemaal niets aangaan. Zo is het lezen van een biografie ook zoiets als het - gepermitteerd - gluren door een sleutelgat.
Het zij zo.

 © JOHAN BLAAUW

naar begin